قبل از اینکه راهحل را ببینید، خودتان مسئله را حل کنید! پس از وارد کردن جوابتان در کادر زیر، میتوانید ببینید که بقیهٔ کاربران تکمیلی به این مسئله چگونه پاسخ دادهاند.
باید با دقت تمامی الگوهای متفاوت را بشماریم. دستهبندی الگوهای متفاوت به گروههایی که دارای یک ویژگی مشترک هستند، میتواند روش خوبی برای شمارش دقیق باشد. الگوهای متفاوت را براساس تعداد مثلثهای رنگی در گوشهها (\(3\)، \(2\)، \(1\)، یا \(0\)) دستهبندی میکنیم.
سه مثلث رنگی در گوشهها. در اینحالت فقط یک الگو وجود دارد:
دو مثلث رنگی در گوشهها. در این حالت، \(3\) الگوی متفاوت میتوان ساخت.
کافیست تنها یکی از \(6\) مثلث شمارهگذاری شده را رنگ کنیم تا یک الگوی جدید ایجاد شود.
چون دو مثلث \(2\) و \(6\)، ضلع مشترک با مثلثهای رنگ شدۀ گوشه دارند، پس نمیتوان این دو مثلث را رنگی کرد.
طبق شکل ۲، اگر مثلث \(1\) را رنگ کنیم، اولین الگوی این دسته را خواهیم داشت.
همچنین دومین و سومین الگوی این دسته، هنگامی بهدست میآید که طبق شکلهای ۳ و ۴، مثلثهای \(3\) و \(4\) را رنگ کنیم (به ترتیب).
باید به این نکته توجه کنیم که اگر مثلث \(5\) را رنگ کنیم، شکلی حاصل میشود که با بازتاب میتوان آن را به شکل ۳ تبدیل کرد؛ بنابراین، الگوی جدیدی نخواهد بود.
شکلهای ۲، ۳، و ۴ با دوران یا بازتاب به یکدیگر تبدیل نمیشوند. بنابراین، \(3\) الگوی متفاوت داریم که در آنها \(2\) مثلث دارای \(2\) گوشۀ رنگی هستند.
یک مثلث رنگی در گوشه. در این حالت، \(4\) الگوی متفاوت وجود دارد.
کافیست \(2\) مثلث از \(6\) مثلث شمارهگذاری شده را رنگ کنیم تا یک الگوی جدید ایجاد شود.
چون مثلث \(6\)، ضلع مشترک با مثلث رنگ شدۀ گوشه دارد، پس نمیتوان این مثلث را رنگی کرد. باید دقت کنیم که مثلثهایی که ضلع مشترک دارند را نمیتوان رنگ کرد.
طبق شکل ۵ اگر دو مثلث \(1\) و \(3\) را رنگ کنیم، اولین الگوی این دسته را خواهیم داشت.
شکل ۶ با رنگ کردن مثلثهای \(1\) و \(4\)، شکل ۷ با رنگ کردن مثلثهای \(1\) و \(5\)، و شکل ۸، با رنگ کردن مثلثهای \(2\) و \(4\) بهدست میآید:
اگر مثلثهای \(2\) و \(5\) را رنگ کنیم، با شکل ۶ یکسان است و اگر مثلثهای \(3\) و \(5\) را رنگ کنیم، با شکل ۵ یکسان خواهد بود.
شکلهای ۵، ۶، ۷، و ۸ با دوران یا بازتاب یکسان نیستند. حالت دیگری هم برای رنگ کردن \(2\) مثلث نداریم. بنابراین، \(4\) الگوی متفاوت داریم که در آنها \(1\) مثلث گوشهای رنگی است.
بدون گوشهٔ رنگی. در این حالت، \(2\) الگوی متفاوت وجود دارد.
کافیست \(3\) مثلث از \(6\) مثلث شمارهگذاری شده را رنگ کنیم تا یک الگوی جدید ایجاد شود.
چون دو مثلث با ضلع مشترک نمیتوانند رنگ شوند، پس تنها \(2\) الگو برای این دسته داریم:
\(\bullet\) رنگ کردن مثلثهای \(1\)، \(3\)، و \(5\) (شکل ۹)،
\(\bullet\) یا رنگ کردن مثلثهای \(2\)، \(4\)، و \(6\) (شکل ۱۰).
شکلهای ۹ و ۱۰ یکسان نیستند. بنابراین، \(2\) الگوی متفاوت داریم که در آنها هیچ مثلثی در گوشه رنگی نیستند.
چون این \(4\) دسته از الگوها (که در بالا بررسی کردیم)، در تعداد مثلثهای رنگی گوشه تفاوت دارند، پس در آنها الگویی نیست که با دوران یا بازتاب، با الگویی دیگر یکسان باشد.
در نتیجه، مجموع تعداد الگوهای متفاوت که میتوانیم بسازیم برابر است با:
\[1+3+4+2=10.\]
چرا خلاقیت ریاضی مهم است؟
در ویدئوی زیر، دکتر علیرضا علیپور (دبیر ریاضی برجستهٔ کشور و نویسندهٔ کتابهای مرجع المپیاد) به سؤالات مهمی دربارهٔ خلاقیت ریاضی با رویکرد آموزش حل مسئله، پاسخ میدهند.کلاسهای خلاقیت ریاضی دکتر علیپور
سلام
سپاس از سوالات خوبتون
سلام
امیدوارم که راه حل و جواب درستی داشته باشم
ممنون از سوالاتتون